مطالعه فیتوشیمیایی و فعالیت بیولوژیکی اجزای میوه چند ژنوتیپ از گیاه سنجد (elaeagnus angustifolia l.)

ترکیبات فیتوشیمیایی و فعالیت های زیستی برخی از گیاهان توسط عوامل متعدد به ویژه توسط ژنوتیپ تحت تاثیر قرار می گیرند. گیاه سنجدl. eleagnus angustifolia از خانواده elaeagnaceae می باشد و بخش های مختلف، به ویژه میوه آن برای درمان بیماری های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. در طب سنتی، میوه و گل گیاه سنجد (زیتون روسی) به عنوان عوامل نیروبخش و ضد تب استفاده می شود. همچنین، از آن ها برای درمان بیماری های دستگاه ادراری، اختلالات گوارشی، اسهال، تهوع، یرقان، آسم و نفخ شکمی استفاده می شود. مطالعات فارماکولوژیکی اخیر خاصیت شل کنندگی ماهیچه، آنتی باکتریال، ضد التهاب و اثرات ضد درد سنجد را نشان داده است. هدف از مطالعه حاضر مقایسه محتویات فیتوشیمیایی و پتانسیل آنتی-اکسیدانی و مهار رادیکالی اجزای میوه (پوست، گوشت و هسته) در هفت ژنوتیپ متفاوت از گیاه سنجد می باشد که از منطقه اسفهلان واقع در آذربایجان شرقی جمع آوری شده اند. تعیین میزان ترکیبات مختلف شیمیایی از جمله فنول کل، فلاونوئید، فلاونول، تانن و کربوهیدرات های محلول در بخش های مختلف میوه ژنوتیپ های ذکر شده با روش اسپکتروفوتومتری uv-vis انجام گرفت. به منظور بررسی خواص بیولوژیکی تست های frap، قدرت احیاکنندگی و تست مهار رادیکال dpph و abts انجام گرفت. نتایج نشان داد که اجزای میوه های سنجد میزان ترکیبات فیتوشیمیایی و خواص آنتی اکسیدانی بالایی دارند که در میان بخش های مختلف میوه و همچنین در بین ژنوتیپ های مختلف تفاوت های معنی داری نسبت به هم نشان دادند. در میان اجزای مختلف میوه هسته میزان ترکیبات شیمیایی بالاتر و همچنین پتانسیل آنتی اکسیدانی بیشتری را نسبت به گوشت و پوست آن ها نشان داد. همچنین در میان ژنوتیپ های مختلف، در اغلب سنجش های انجام شده هسته ژنوتیپ 3 (آغ ایده 1)، گوشت ژنوتیپ 1 (تسبیحی ایده) و پوست ژنوتیپ 5 (عنابی ایده) بیشترین میزان ترکیبات فنولی و فعالیت آنتی اکسیدانی را نشان دادند. میزان همبستگی بین ترکیبات فنولی مختلف با پتانسیل آنتی اکسیدانی محاسبه شد که در بخش های مختلف میوه و در بین ترکیبات مختلف با میزان قدرت آنتی اکسیدانی و فعالیت ضد رادیکالی میزان همبستگی های متفاوتی را نشان داد. در نتیجه، مشخص شد که سنجد دارای میوه های با کیفیت مناسبی است که در میان ژنوتیپ-های مختلف متفاوت است. مطالعه حاضر به وضوح نشان می دهد که سنجد منبع غنی از پلی فنول-ها، فلاونوئیدها، فلاونول ها و تانن است، و نیز نتایج به دست آمده با استفاده از روش تعیین قدرت احیاکنندگی، روش آنتی اکسیدانیfrap ، تست مهار رادیکال های آزاد dpph و abts، نشان می دهد که عصاره متانولی سنجد دارای فعالیت آنتی اکسیدانی قوی است، در نتیجه میوه های سنجد می تواند به عنوان یک منبع خوبی از آنتی اکسیدان طبیعی در نظر گرفته شده است. با این حال، اثر ژنوتیپ نیز باید در این زمینه در نظر گرفته شود.